Botafumeiro

Voor velen die in Santiago arriveren zijn er nog zaken die afgevinkt moeten worden. Een aantal 'verplichtingen'. In ieder geval het stempelbureau opzoeken, om in het bezit te komen van het getuigschrift, de Compostela en een kerkelijke bijeenkomst, een mis voor pelgrims, bezoeken.

We zijn al een paar dagen onderdeel van het 'circus' hier in deze bedevaartplaats, maar hebben nog geen moment stil gestaan bij welke verplichting dan ook. We zijn uit vrije wil over een historisch pad gefietst. Hebben als Piet Kleine tijdens de Elfstedentocht zoveel mogelijk stempeltjes verzameld. Soms naar gevraagd en soms spontaan door een medewerker van een herberg, café, hotel, hostal of benzinestation aangeboden. ‘Vergeet uw stempel niet’. We staan voor de zoveelste keer op het plein voor de kathedraal. Veel blijheid. Vooral dat ze het gehaald hebben. Vermoeide gezichten, sommige half-kreupel. Bandages om enkels, kuiten, knieën. Zo van het ‘slagveld’ in het paradijs beland. Gebruinde koppen. Hier en daar een omhelzing. Maar dan al snel de vraag ‘waar is dat kantoor’ voor het getuigschrift. En als aanvulling op die informatie weet een ander dan weer, dat die pelgrimsmis morgen om 12.00 uur is. En toen dachten wij ……stel we zijn morgen vroeg wakker ….en we hebben ook tijdig ons ontbijt achter de knopen. Dan gaan we naar de kathedraal. Een stukkie lopen, want onze fietsen staan al ready voor vervoer terug naar NL.

Er staat een lange rij, maar er zit beweging in. We zijn perfect op tijd. De security controleert streng. De kathedraal zit in een mum van tijd helemaal vol. Japanners op de eerste rij. Het protocol wordt nog even goed doorgenomen door een non in het zwart. En dan volgt in een strak tempo de pelgrimsmis. De non heeft een stem als een nachtegaal. Prachtig. Ook een geweldige akoestiek. En dan aan het eind is er voor alle aanwezigen een spannend moment. Is het zo voorbij of zal het wierookvat nog gebruikt worden. Het grootste wierookvat ter wereld. Vanuit de coulissen komen heren in donkerbruine kerkkledij. Een heeft een grote schotel met brandend houtskool. We hebben dus geluk. Deze keer zal de mis worden afgesloten met de ‘botafumeiro’. Een ritueel waarbij wierook en houtskool in het grote wierookvat (1,5 m hoog) wordt gedaan. Het vat hangt aan een lang touw. Er is een hele ploeg (de zgn. Tiraboleiros) voor nodig om het vat in beweging te brengen. Met een snelheid van 65 km per uur slingert het gevaarte door de kathedraal. Hoogte, tot 1 meter onder het gewelf en een slingerboog van 65 meter. Het kerkorgel heeft alle registers open getrokken. Een immens geluid en een indrukwekkend slingerend en rokend wierookvat. Een spektakel dat eigenlijk alleen te zien is tijdens hoogmissen. Kerst, Allerheiligen, Hemelvaart en de feestdag van St. Jakobus. Maar nu een toeristische attractie is geworden. De buidel gaat rond. Niets voor niets. Voor wat hoort wat.

Terug op de hotelkamer nog even wat nagezocht over het spektakel. En dan kom je aanvullende informatie tegen. Volgens overlevering dient de Botafumeiro om de lucht in de kathedraal te zuiveren van onreinheden en onwelriekende geuren van pelgrims. En daar kunnen wij ons iets bij voorstellen. In gedachten de opmerking van een Nederlandse vrouw op een racefiets. ‘Ik heb maar 1 jurkje meegenomen en wat denk je ….., die staat stijf van het zweet’. En uit eigen ervaring: 4 weken in dezelfde adidassen levert ook geen frisse lucht op. Integendeel. Die staan 2 meter van de tent vandaan of in de sanitaire ruimte van een hotelkamer. Vraag: hoe krijg je die ‘lucht’ er uiteindelijk weer uit. Met wierook?
Straks nog even een laatste boodschap doen in Santiago. Een spuitbusje, een spray, een allesreiniger met de geur van Citroën & Limoen.

Morgenvroeg met Iberia, via Barcelona, weer terug naar NL. Tenminste als de snuffelhonden niet aanslaan bij de beveiliging.